Czas czytania artykułu: 4,5 minuty

Firmy muszą być obecnie przygotowane na wiele rodzajów ataków hakerskich, które wykorzystują coraz bardziej zaawansowane środki techniczne i inżynierię społeczną. Rozwój AI dodatkowo obniżył próg wejścia dla cyberprzestępców, zwiększając skalę niebezpieczeństw. Jakie typy ataków hakerskich są stosowane najczęściej? Które z nich są największym wyzwaniem dla firmowych systemów? Wyjaśniamy.

Z tego artykułu dowiesz się:

1. Jakie typy ataków hakerskich najczęściej zagrażają firmom?
2. Dlaczego rośnie liczba cyberataków i jak zmieniają się ich metody?
3. Jakie konsekwencje dla firm niosą ze sobą takie ataki jak DDoS czy ransomware?
4. Co robić po wykryciu incydentu, aby ograniczyć szkody w firmie?
5. Czy da się całkowicie wyeliminować podatność na cyberataki w firmie?

Nawet 100 000 cyberataków na polskie firmy w 2024 roku

Według szacunków w 2024 roku ataki hakerskie w Polsce na firmy i instytucje miały miejsce ponad 100 000 razy. Ich wysoka intensywność wiąże się głównie z sytuacją międzynarodową.

Wzrost aktywności cyberprzestępców wynika też z pojawienia się nowych narzędzi. częściej formą zagrożenia stają się bowiem ataki hakerskie oparte na inżynierii społecznej z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. AI pozwala cyberprzestępcom działać na większą skalę, np. poprzez masowe gromadzenie i przetwarzanie danych potrzebnych do przeprowadzenia ataków typu spear phishing lub produkcję deep fake’ów.

W skali globalnej intensyfikacja działań hakerów również jest niepokojące. Microsoft Threat Intelligence śledzi aktywność ponad 600 grup hakerskich powiązanych z różnymi państwami. Ich zwiększona aktywność w ostatnim czasie wiąże się m.in. z faktem, że w 2024 roku w aż 70 krajach świata odbywały się wybory, w których udział brały ponad 4 miliardy ludzi.

Najważniejsze rodzaje ataków hakerskich na firmy

Agencja Unii Europejskiej ds. Cyberbezpieczeństwa w raporcie ENISA Threat Landscape 2024 identyfikuje główne rodzaje cyberataków. Znając je, firmy mogą opracować strategie obrony przed najczęstszymi z nich.

Ataki DoS i DDoS

DoS (Denial of Service) i DDoS (Distributed Denial of Service) to rodzaje ataków hakerskich polegające na zalewaniu systemu nadmiarem zapytań, co ostatecznie prowadzi do jego przeciążenia. Stanowiły one aż 41,1% wszystkich incydentów bezpieczeństwa zaobserwowanych przez ENISA.

Dla firm tego rodzaju ataki sieciowe oznaczają techniczne zakłócenia w działaniu infrastruktury IT. Brak dostępności usług wpływa bezpośrednio na doświadczenia klientów i może prowadzić do utraty zaufania oraz reputacji. Każda minuta niedostępności może również generować straty finansowe.

Ataki DoS i DDoS często wykorzystywane są jako zasłona dymna. Gdy ofiara koncentruje się na przywracaniu dostępności usług, w tle może dochodzić do poważniejszego incydentu, np. kradzieży danych czy instalacji malware.

Ransomware

Atak typu ransomware polega na przecięciu przez cyberprzestępcę kontroli nad zasobami cyfrowymi firmy i ich zaszyfrowaniu. W zamian za przywrócenie dostępu przestępca żąda od ofiary okupu. W przypadku odmowy groźba może obejmować utratę dostępu do danych lub ich upublicznienie. Incydenty typu ransomware stanowiły 25,79% wszystkich zdarzeń analizowanych przez ENISA.

Dla przedsiębiorstwa atak ransomware może oznaczać konsekwencje operacyjne, prawne, finansowe i wizerunkowe. W przypadku wycieku zaszyfrowanych danych do publicznego obiegu, jeśli zawierają one informacje chronione, na organizację może zostać nałożona wysoka kara.

Inżynieria społeczna

Ataki wykorzystujące inżynierię społeczną są dla firm szczególnie groźne, gdyż celują w najsłabsze ogniwo każdego systemu zabezpieczeń, czyli w pracowników.

Najczęstsze rodzaje cyberataków socjotechnicznych to:

• Phishing – polega na podszywaniu się pod zaufaną instytucję lub osobę w wiadomości e-mail w celu wyłudzenia danych logowania lub zainfekowania urządzenia.
• Smishing – forma phishingu wykorzystująca wiadomości SMS. Mogą zawierać np. link do fałszywej strony lub próbę wymuszenia pilnej reakcji.
• Vishing – ten rodzaj ataku hakerskiego opiera się na rozmowie telefonicznej, w której atakujący podszywa się np. pod pracownika banku lub działu IT, próbując wyłudzić dane lub skłonić ofiarę do wykonania określonych czynności.
• Pretexting – polega na budowaniu fałszywej tożsamości i scenariusza (tzw. pretekstu), który ma usprawiedliwiać prośbę o poufne informacje lub dostęp do systemów.
• Business Email Compromise (BEC) – oszustwo, w którym przestępcy przejmują lub podszywają się pod konta e-mail kadry zarządzającej, aby nakłonić pracowników do wykonania przelewu lub przekazania danych.

Ataki socjotechniczne stanowiły ponad 6% incydentów analizowanych przez ENISA. Często są również stosowane jako pierwszy etap w bardziej złożonych działaniach cyberprzestępców.

Malware

Malware to złośliwe oprogramowanie, które po zainfekowaniu systemu wykonuje działania nieautoryzowane z punktu widzenia użytkownika. W praktyce może przyjmować różne formy – od trojanów i robaków, przez keyloggery, aż po backdoory i spyware. ENISA podaje, że tej formy ataków dotyczyło 5,19% analizowanych incydentów.

Co zrobić, gdy firma padnie ofiarą cyberataku?

Pierwszym krokiem po wykryciu incydentu (niezależnie od rodzaju ataku cybernetycznego) powinno być natychmiastowe odizolowanie zainfekowanych systemów. Następnie zespół IT lub zewnętrzni specjaliści ds. cyberbezpieczeństwa powinni zająć się ustaleniem skali naruszenia, zabezpieczeniem śladów i przywróceniem sprawności systemów.

Równolegle organizacja musi sprawdzić, czy doszło do wycieku danych osobowych – jeśli tak, firma ma obowiązek zgłoszenia incydentu do UODO w ciągu 72 godzin. Należy go zgłosić też do CSIRT NASK oraz na policję lub do prokuratury.

Dalsze kroki powinny obejmować analizę źródła ataku, poprawę zabezpieczeń oraz przygotowanie raportu z incydentu. Wnioski z ataku hakerskiego warto wykorzystać przy aktualizacji polityk bezpieczeństwa i procedur związanych z ochroną zasobów IT.

Czy da się skutecznie ochronić firmę przed cyberatakami?

Ryzyka różnych rodzajów cyberataków nie da się wyeliminować całkowicie, ale można znacząco ograniczyć ich skutki i częstotliwość. Skuteczna strategia powinna łączyć rozwiązania techniczne, procedury i budowanie security awareness u pracowników.

Wśród rozwiązań podnoszących bezpieczeństwo w firmie warto wymienić m.in. prywatny APN od Plusa dla Biznesu, czyli wydzieloną i odseparowaną sieć transmisji danych przeznaczoną do urządzeń IoT. Szyfrowanie i odizolowanie od sieci publicznej chroni informacje przed wyciekiem i znacząco utrudnia hakerom przeprowadzanie ataków.

W ramach ekosystemu bezpieczeństwa przedsiębiorstwa dobrze wdrożyć też rozwiązanie z zakresu EMM/MDM, które ogranicza nieautoryzowany dostęp do zasobów firmy podczas próby zdalnego ataku i po zgubieniu firmowego urządzenia. Daje ono też możliwość zdalnego aktualizowania oprogramowania i systemów bezpieczeństwa na urządzeniach służbowych.